Autorzy: Jacek Musiałkiewicz, Grzegorz Kwiatkowski
Podręcznik
W podręczniku Biznes i zarządzanie. Zakres podstawowy (wydanie II - 2024 r.) wyjaśnione są wszystkie zagadnienia występujące w ramach zakresu podstawowego przedmiotu biznes i zarządzanie, które dotyczą: funkcjonowania człowieka przedsiębiorczego we współczesnym świecie, zarządzania projektami, funkcjonowania gospodarki rynkowej, zarządzania finansami osobistymi, funkcjonowania rynku pracy i funkcjonowania przedsiębiorstw.
Oprócz teorii podręcznik zawiera liczne przykłady, porady praktyczne i wypowiedzi managerów, dzięki którym uczniom łatwiej będzie opanować wiadomości i umiejętności przydatne nie tylko w ich przyszłej pracy zawodowej, czy w prowadzeniu biznesu, ale również w ich codziennym życiu.
Podręcznik jest dostosowany do poziomu językowego i intelektualnego uczniów szkół ponadpodstawowych i ma przejrzystą szatę graficzną. Zamieszczone w nim propozycje działań aktywizujących, zwiększają zaangażowanie uczniów w poznawanie omawianych zagadnień.
Jest to jedyny podręcznik wpisany do, prowadzonego przez Ministerstwo Edukacji, wykazu podręczników szkolnych, w którym całość materiału nauczania zakresu podstawowego biznesu i zarządzania jest zawarta w jednej książce. Uczniowie, którzy kupują wydany przez nas podręcznik, nie będą musieli - w kolejnych klasach - kupować następnej książki. Ponadto jest to jedyny podręcznik, który może być stosowany zarówno w liceach ogólnokształcących i technikach jak i w szkołach branżowych.
Oprócz przedstawionych wcześniej argumentów merytorycznych, przy wyborze podręcznika do biznesu i zarządzania, proszę wziąć pod uwagę również aspekt ekonomiczny – podręcznik do zakresu podstawowego biznesu i zarządzania wydany przez Ekonomik ma najniższą cenę spośród wszystkich podręczników do tego przedmiotu wpisanych do wykazu podręczników szkolnych.
Fragmenty opinii o podręczniku:
„Zdania formułowane są w sposób jasny i logiczny.”
„Bardzo wartościowy, przemyślany i dopracowany podręcznik.”
„Podręcznik napisany jest poprawną polszczyzną i komunikatywnym stylem.”
„Podręcznik posiada przejrzystą szatę graficzną, dzięki czemu jest łatwiejszy do nawigowania.”
„Tekst jest dostosowany do poziomu językowego i intelektualnego ucznia szkoły ponadpodstawowej.”
„Propozycje działań aktywizujących mogą zwiększyć zaangażowanie uczniów, co przekłada się na lepsze przyswajanie wiedzy.”
„Podręcznik jest dostosowany do różnorodności stylów uczenia się, co jest kluczowym elementem dla holistycznego podejścia do edukacji.”
„Stanowi wartościowe narzędzie do edukacji, które może przyczynić się do skutecznego procesu nauczania i uczenia się w dziedzinie biznesu i zarządzania.”
Zmiany pomiędzy I a II wydaniem podręcznika Biznes i zarządzanie Podręcznik "Biznes i zarządzanie" wyd. II z 2024 roku jest zatwierdzony przez MEiN i został mu nadany numer ewidencyjny 1209/2023.
Pomiędzy I, a II wydaniem podręcznika Biznes i zarządzanie jest niewiele różnic – są to przede wszystkim korekty edytorskie i językowe oraz drobne uzupełnienia wprowadzone w następujących fragmentach II wydania:
w rozdziale 3 wprowadzony został przykład dotyczący fake newsów (clickbajty i wojna propagandowa z zagranicą);
w rozdziale 10 wprowadzony został akapit dotyczący gospodarki mieszanej;
w rozdziale 11 wprowadzony został akapit dotyczący organizacji pozarządowych i podmiotów ekonomii społecznej, a wykaz podmiotów ekonomii społecznej został uzupełniony o: kluby integracji społecznej, koła gospodyń wiejskich, spółki non profit, warsztaty terapii zajęciowej i zakłady aktywności zawodowej;
w rozdziale 17 wprowadzone zostały informacje dotyczące wpłatomatów;
w rozdziale 24 wprowadzone zostały informacje dotyczące międzynarodowych kompetencji znajomości języka CEFR: A1,A2, B1, B2, C1, lub C2;
w rozdziale 32 wprowadzone zostały informacje dotyczące biznesplanu i jego elementów.
Zbiór ćwiczeń Zbiór ćwiczeń do podręcznika „Biznes i zarządzanie. Zakres podstawowy” jest dostępny w ciągłej sprzedaży.
Program nauczania
Poniżej znajduje się program nauczania pt. "Program nauczania przedmiotu biznes i zarządzanie w zakresie podstawowym dla liceów, techników i branżowych szkół I stopnia" nr EPN/BIZ/1/2023 v.2: Biznes i zarządzanie - program nauczania
Plan wynikowy (rozkład materiału nauczania)
Poniżej dostępny jest plan wynikowy, który jest udostępniony jako rozkład materiału nauczania w dziennikach elektronicznych: Librus i Vulcan. Biznes i zarządzanie - plan wynikowy
Sprawdziany z biznesu i zarządzania
Przygotowaliśmy dla Państwa 7 zestawów sprawdzianów z zakresu podstawowego biznesu i zarządzania (po dwa warianty w każdym zestawie). Są one przeznaczone dla uczniów korzystających z naszego podręcznika. Sprawdziany I–VI obejmują materiał nauczania zawarty w kolejnych częściach podręcznika, natomiast sprawdzian VII obejmuje całość materiału nauczania.
Każdy sprawdzian składa się z trzech zadań:
testu jednokrotnego wyboru składającego się z 20 zadań testowych;
quizu prawda-fałsz składającego się z 10 zdań;
zadania polegającego na połączeniu 10 pojęć z odpowiednimi definicjami (charakterystykami).
Nauczycieli biznesu i zarządzania zainteresowanych otrzymaniem sprawdzianów prosimy o przysłanie e-maila na adres biuro@ekonomik.biz.pl.
Pozostałe materiały dodatkowe
Dla nauczycieli biznesu i zarządzania opracowaliśmy również inne materiały dodatkowe. Zestaw ten cały czas poszerzamy.
Wykaz wszystkich materiałów dodatkowych i warunki ich otrzymania znajdziecie Państwo na naszej stronie internetowej w zakładce MATERIAŁY DLA NAUCZYCIELI.
Mamy nadzieję, że przygotowane przez nas materiały dodatkowe do biznesu i zarządzania pomogą Państwu w nauczaniu przedmiotu. Zapraszamy Państwa do zgłaszania:
sugestii dotyczących tego, jakie materiały dodatkowe do biznesu i zarządzania chcieliby Państwo jeszcze otrzymać;
uwag do opracowanych materiałów.
Wszystkie sugestie i uwagi można zgłaszać e-mailem na adres biuro@ekonomik.biz.pl, telefonicznie pod nr 22 840 19 25 lub klikając na przycisk "Zgłoś sugestię lub zapytaj o produkt" znajdujący się na górze strony.
Wymiar godzin biznesu i zarządzania
Wymiar godzin przedmiotu biznes i zarządzanie można ustalić na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 lutego 2023 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. z 2023 r., poz. 277) Przedmiot biznes i zarządzanie w szkole branżowej I stopnia (załącznik nr 5 str 17 ww, Rozporządzenia) powinien być realizowany tylko w klasach I po 2 godziny tygodniowo, Przedmiot biznes i zarządzanie w zakresie podstawowym w liceum ogólnokształcącym (załącznik nr 3 str. 9 ww. Rozporządzenia) i technikum (załącznik nr 4 str. 13 ww. Rozporządzenia) może być realizowany:
tylko w klasach I po 2 godziny tygodniowo;
tylko w klasach II po 2 godziny tygodniowo;
w klasach I i w klasach II po 1 godzinie tygodniowo.
Decyzję w tej sprawie podejmuje dyrektor szkoły. Przedmiot biznes i zarządzanie w zakresie rozszerzonym w liceum ogólnokształcącym i technikum powinien być realizowany w łącznym wymiarze 8 godzin tygodniowo, a jego realizację można rozpocząć w klasie I, II lub III.
Podstawy programowe przedmiotu biznes i zarządzanie
Podstawa programowa zakresu podstawowego i rozszerzonego biznesu i zarządzania dla liceów ogólnokształcących i techników została ogłoszona w Rozporządzeniu Ministra Edukacji i Nauki z dnia z dnia 6 lutego 2023 r. (Dz.U. z 2023 r., poz. 314).
Uwaga: Podstawa programowa zakresu podstawowego biznesu i zarządzania dla liceów ogólnokształcących i techników jest taka sama jak podstawa programowa biznesu i zarządzania dla szkół branżowych I stopnia. Występują między nimi tylko drobne i nieistotne różnice językowe.
Klikając na zamieszczoną powyżej zakładkę "Podstawa programowa BIZ" możecie się Państwo zapoznać z podstawą programową w zakresie podstawowym dla liceów ogólnokształcących i techników oraz z podstawą programową dla szkół branżowych I stopnia.
O autorach Grzegorz Kwiatkowski – doktor nauk ekonomicznych, nauczyciel akademicki z ponad 10-letnim stażem pracy (Wydział Ekonomiczny UMCS w Lublinie). Autor publikacji naukowych (m.in. Przedsiębiorstwa państwowe we współczesnej gospodarce, PWN, Warszawa 2018) oraz autor podręcznika i ćwiczeń dla uczniów szkół ponadpodstawowych (Ekonomia w zarysie, Ekonomik, 2022). Autor bloga popularnonaukowego poświęconego ekonomii i gospodarce (ekonomiawprzykladach.pl).
Jacek Musiałkiewicz – magister (SGH 1992), przedsiębiorca i praktyk życia gospodarczego. Od ponad 30 lat prowadzi działalność gospodarczą, którą przez 20 lat łączył z pracą zawodową, w której zajmował takie stanowiska jak: nauczyciel przedmiotów ekonomicznych, specjalista ds. analiz bankowych, główny księgowy, dyrektor finansowy, prezes zarządu spółki z o.o. Autor podręczników i ćwiczeń dla uczniów szkół ponadpodstawowych (m.in. Podstawy przedsiębiorczości, Ekonomik, 2022, Elementy prawa, Ekonomik, 2023, Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej, Ekonomik, 2019).
Podstawa programowa biznesu i zarządzania dla
liceów ogólnokształcących i techników (zakres podstawowy);
szkół branżowych I stopnia.
Opracowana na podstawie Rozporządzeń Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 lutego 2023 r. opublikowanych w Dzienniku Ustaw z 2023 r. pod poz. 312 i 314.
Biznes i zarządzanie
Zmienność i złożoność współczesnego świata stawiają szczególne wyzwania przed młodzieżą, która musi posiadać ugruntowane kompetencje przedsiębiorcze, aby móc sprostać tym wyzwaniom. Głównym celem przedmiotu jest wyposażenie uczniów w wiedzę i umiejętności oraz kształtowanie postaw, które pozwolą na aktywne działanie i odnoszenie sukcesów na różnych polach - nie tylko w wymiarze biznesowym, lecz także prywatnym, rodzinnym, zawodowym i społecznym. Złożoność otaczającej nas rzeczywistości sprawia, że zakres treści kształcenia przedmiotu stanowi syntezę wybranych elementów wiedzy z zakresu zarządzania, w tym szczególnie zarządzania projektami, ekonomii, finansów osobistych, funkcjonowania rynku pracy, socjologii, psychologii i prawa. W ramach przedmiotu uczniowie zapoznają się z podstawowymi kategoriami, mechanizmami i procesami ekonomicznymi oraz ich uwarunkowaniami instytucjonalnymi, behawioralnymi, kulturowymi i rynkowymi. Postawy przedsiębiorcze i wspierające je umiejętności powinny zatem wynikać pośrednio z tej wiedzy. W procesie kształcenia uczniowie dowiadują się, jak - podejmując indywidualne wybory - działać przedsiębiorczo (w tym prowadzić własny biznes), a zarazem być społecznie odpowiedzialnym. Treści kształcenia przedmiotu uwzględniają kompetencje w zakresie przedsiębiorczości jako kompetencji kluczowej. Uzasadnia to konieczność przyjęcia szeroko zakrojonej koncepcji przedmiotu, która zakłada, że dzięki wyposażeniu uczniów w wiedzę ekonomiczną i finansową kształtuje się ich umiejętności elastycznego zachowania na rynku pracy i zarządzania oraz rozwija cechy przywódcze. Niezmiernie ważne jest także kształtowanie u uczniów szacunku do wartości będących fundamentem gospodarki rynkowej i społecznie odpowiedzialnego biznesu, a także postaw etycznych i gotowości do ich przestrzegania w życiu. W przypadku uczniów branżowej szkoły I stopnia, którzy realizują przedmiot w zakresie podstawowym, efekty kształcenia są ukierunkowane głównie na kształtowanie kompetencji przedsiębiorczych (w tym zarządzania sobą i finansami osobistymi) oraz związane z podstawowymi umiejętnościami dotyczącymi analizy elementów otoczenia biznesowego pod kątem identyfikacji możliwych szans na uruchomienie własnej działalności gospodarczej, ale również z przygotowaniem do wejścia na rynek pracy. Realizacja zakładanych celów przedmiotu wymaga stosowania w procesie edukacyjnym nowoczesnych metod kształcenia, w tym uczenia się przez działanie, oraz środków dydaktycznych wykorzystujących nowe technologie i narzędzia cyfrowe.
Cele kształcenia - wymagania ogólne
I. Wiedza. 1. Charakteryzowanie elementów kompetencji przedsiębiorczych, wyjaśnianie zależności zachodzących między nimi i rozumienie ich roli we współczesnym świecie. 2. Rozumienie znaczenia i wyzwań pracy zespołowej oraz poznanie technik ją wspomagających. 3. Charakteryzowanie etapów zarządzania projektami. 4. Identyfikowanie podstawowych rodzajów ryzyk związanych z realizacją projektów. 5. Wyjaśnianie mechanizmów funkcjonowania gospodarki rynkowej, powiązań między jej podmiotami i poznanie roli państwa w procesach gospodarczych. 6. Zaznajomienie się z prawami i instytucjami chroniącymi konsumenta. 7. Rozumienie różnych postaw ludzi wobec pieniędzy oraz konsekwencji wynikających z tych postaw. 8. Charakteryzowanie usług finansowych ważnych dla gospodarstwa domowego. 9. Rozumienie metod aktywnego poszukiwania pracy. 10. Wyjaśnianie zasad zarządzania przedsiębiorstwem. 11. Znajomość procesu planowania własnego biznesu. II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce. 1. Analiza własnych kompetencji przedsiębiorczych i przygotowanie planu działania zmierzającego do ich rozwoju. 2. Współpraca w zespole i skuteczne organizowanie pracy zespołu w celu realizacji określonego zadania. 3. Prowadzenie dyskusji i argumentowanie w trakcie pracy zespołowej. 4. Formułowanie i uzasadnianie celów, planowanie, prezentowanie zakresu i realizacja prostych zadań projektowych. 5. Samodzielne obserwacje zjawisk zachodzących w gospodarce i wyciąganie wniosków na podstawie tych obserwacji. 6. Uwzględnianie prostych informacji gospodarczych oraz podstawowych wskaźników ekonomicznych w podejmowanych decyzjach dotyczących życia prywatnego i w planach na przyszłość. 7. Planowanie budżetu gospodarstwa domowego ze świadomością konsekwencji nadmiernego zadłużania się. 8. Analizowanie wpływu podatków na budżet gospodarstwa domowego i możliwości wykorzystania ulg. 9. Dobieranie oferty usług finansowych do własnych potrzeb. 10. Dobieranie odpowiednich form oszczędzania i inwestowania z uwzględnieniem towarzyszącego im ryzyka i adekwatnie do sytuacji gospodarstwa domowego. 11. Obserwowanie dynamicznie zmieniającego się rynku pracy i rozpoznawanie kompetencji na nim oczekiwanych. 12. Sporządzanie dokumentów aplikacyjnych podczas ubiegania się o pracę. 13. Kształtowanie umiejętności autoprezentacji i formułowania konstruktywnych opinii zwrotnych. 14. Samodzielne analizowanie zjawisk zachodzących w najbliższym otoczeniu i formułowanie na ich podstawie pomysłów na własny biznes. 15. Przygotowanie do planowania własnej działalności gospodarczej. III. Kształtowanie postaw. 1. Dostrzeganie znaczenia i konieczności ciągłego doskonalenia kompetencji przedsiębiorczych w życiu osobistym i społeczno-gospodarczym. 2. Dostrzeganie znaczenia kreatywnego myślenia w tworzeniu pomysłów na biznes oraz rozwiązywaniu problemów w życiu osobistym i zawodowym. 3. Docenianie roli przedsiębiorców budujących w sposób odpowiedzialny konkurencyjną gospodarkę oraz dostrzeganie znaczenia wolności gospodarczej i własności prywatnej jako filarów społecznej gospodarki rynkowej. 4. Przyjmowanie postaw patriotyzmu gospodarczego, rozumianego jako odpowiedzialność konsumentów i ludzi biznesu za dobrobyt gospodarczy i społeczny kraju. 5. Dostrzeganie konsekwencji działań nieetycznych związanych z finansami. 6. Świadomość konsekwencji związanych z nieodpowiedzialnym zadłużaniem się i mechanizmów wychodzenia ze spirali zadłużenia. 7. Samoświadomość i przyjmowanie odpowiedzialności za swoją karierę zawodową. 8. Docenianie roli postaw przedsiębiorczych pracowników w rozwoju biznesu i przedsięwzięć społecznych. 9. Docenianie roli przedsiębiorcy i osób zarządzających w osiąganiu celów przedsiębiorstwa. 10. Otwarcie na szanse pojawiające się w otoczeniu, podejmowanie inicjatywy, pomysłowość i determinacja w realizacji celów. 11. Respektowanie praw ochrony własności intelektualnej.
Treści nauczania - wymagania szczegółowe
I. Osoba przedsiębiorcza we współczesnym świecie: przedsiębiorczość w gospodarce rynkowej, kompetencje przedsiębiorcze i metody ich doskonalenia, umiejętności interpersonalne, praca zespołowa, kreatywne myślenie, rola innowacji w przedsiębiorczości. Uczeń: 1) na wybranych przykładach identyfikuje cechy człowieka przedsiębiorczego, rozpoznaje je u siebie i określa związek zachowania się osoby przedsiębiorczej z szansami, jakie stwarza gospodarka rynkowa; 2) dostrzega znaczenie przedsiębiorczości, w tym innowacyjności i kreatywności, w życiu osobistym, społecznym i gospodarczym; 3) identyfikuje składowe kompetencji osoby przedsiębiorczej (w zakresie wiedzy, umiejętności, postaw) i zależności zachodzące między nimi, a także dokonuje analizy własnych kompetencji i przygotowuje plan rozwoju kompetencji przedsiębiorczych; 4) wyjaśnia rolę umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej jako składową kompetencji przedsiębiorczych oraz stosuje różne formy komunikacji werbalnej i niewerbalnej we współdziałaniu z innymi; 5) rozpoznaje techniki wywierania wpływu na ludzi i stosuje sposoby obrony przed manipulacją; 6) stosuje techniki zarządzania czasem w pracy indywidualnej i zespołowej; 7) charakteryzuje etapy podejmowania decyzji i stosuje metody wspomagające ten proces; 8) wyjaśnia znaczenie pracy zespołowej, charakteryzuje główne bariery w budowaniu zespołu i organizuje jego pracę w celu realizacji określonego zadania; 9) wyjaśnia, na czym polega kreatywne myślenie i jego znaczenie w procesie identyfikacji szans rynkowych na nowe przedsięwzięcie biznesowe lub społeczne; 10) charakteryzuje najważniejsze bariery oraz stosuje techniki pobudzające kreatywne myślenie w pracy indywidualnej i zespołowej; 11) rozróżnia rodzaje i źródła innowacji, a także wyjaśnia na wybranych przykładach ich wpływ na zdolności konkurencyjne przedsiębiorstw na rynku. II. Zarządzanie projektami: specyfika projektu, zakres, etapy i cele projektu, planowanie zadań projektowych, budżet i harmonogram działań, role w projekcie i podział zadań, podsumowywanie zadań projektowych.
Uczeń: 1) rozumie istotę projektu, identyfikuje i omawia poszczególne etapy projektu oraz charakteryzuje je na wybranym przykładzie; 2) definiuje cele projektu, wykorzystując technikę SMART; 3) wyróżnia zadania w projekcie i określa role w projekcie poszczególnych członków zespołu (na wybranym przykładzie); 4) przygotowuje harmonogram i prosty budżet projektowy na podstawie zebranych danych; 5) w czasie realizacji przykładowych zadań projektowych wprowadza zmiany do wcześniej zaplanowanych prac; 6) sporządza zwięzłe sprawozdania z przeprowadzonych zadań projektowych, analizując powstałe problemy i zidentyfikowane ryzyka. III. Gospodarka rynkowa: przedsiębiorczość w gospodarce rynkowej, cechy gospodarki rynkowej, rodzaje rynków, mechanizm rynkowy, podmioty gospodarki rynkowej, podmioty ekonomii społecznej, parametry charakteryzujące gospodarkę, budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego, rola państwa w gospodarce, konsument na rynku, patriotyzm gospodarczy.
Uczeń: 1) dostrzega znaczenie przedsiębiorczości w rozwoju społeczno-gospodarczym - w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej; 2) wykazuje zalety gospodarki opartej na mechanizmie rynkowym, doceniając fundamentalne wartości, na jakich się ona opiera (wolność gospodarcza, prywatna własność); 3) analizuje funkcje rynku i rozróżnia rodzaje rynków; 4) wyjaśnia prawo popytu i podaży oraz charakteryzuje czynniki wpływające na wielkość popytu i podaży; 5) określa zależności między podmiotami gospodarki rynkowej, w tym państwem, gospodarstwem domowym i przedsiębiorstwem; 6) identyfikuje podstawowe parametry charakteryzujące gospodarkę (w tym produkt krajowy brutto (PKB), inflację, zatrudnienie, bezrobocie); 7) analizuje źródła wpływów i kierunki wydatków budżetu państwa oraz przykładowej jednostki samorządu terytorialnego, wyjaśnia wpływ deficytu budżetowego i długu publicznego na funkcjonowanie państwa i gospodarki; 8) charakteryzuje organizacje i instytucje prokonsumenckie oraz potrafi korzystać z praw przysługujących konsumentom, w tym składać reklamację; 9) rozumie, na czym polega współczesny patriotyzm gospodarczy, i dostrzega jego przejawy m.in. w uczciwym prowadzeniu i rozwijaniu działalności gospodarczej w Polsce, płaceniu podatków w Polsce, wykorzystywaniu rodzimych technologii, kupowaniu polskich produktów. IV. Finanse osobiste: pieniądz, obieg pieniądza, postawy wobec pieniędzy, dojrzałość finansowa, instytucje rynku finansowego, budżet gospodarstwa domowego, spirala zadłużenia, podatki, formy oszczędzania i inwestowania, ryzyko inwestycyjne, usługi bankowe, bezpieczeństwo elektronicznych usług finansowych, finansowe zabezpieczenie przyszłości, ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia majątkowe i na życie, inwestowanie na Giełdzie Papierów Wartościowych, etyka w finansach.
Uczeń: 1) omawia funkcje i formy pieniądza oraz jego obieg w gospodarce; 2) identyfikuje swoją postawę wobec pieniędzy oraz rozróżnia podstawowe postawy ludzi wobec pieniędzy, wymienia wady i zalety każdej z nich oraz omawia poziomy dojrzałości finansowej; 3) charakteryzuje najważniejsze instytucje rynku finansowego w Polsce oraz objaśnia ich znaczenie w funkcjonowaniu gospodarki, przedsiębiorstw i konsumentów; 4) wyjaśnia podstawowe zasady tworzenia budżetu gospodarstwa domowego, formułuje praktyczne rady pozwalające poprawić jakość zarządzania budżetem oraz unikać i wyjść ze spirali zadłużenia; 5) wymienia podstawowe rodzaje podatków w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem podatków, których podatnikami są członkowie gospodarstwa domowego; 6) wyjaśnia, z czego wynikają różnice między wynagrodzeniem brutto i netto; 7) dobiera odpowiednie sposoby rozliczeń i możliwe do zastosowania ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT); 8) rozróżnia formy oszczędzania i podstawowe formy inwestowania, ocenia je pod względem ryzyka, przewidywanych zysków i płynności; 9) ma świadomość pułapek związanych z wyborem podstawowych form oszczędzania i inwestowania, w tym inwestowania spekulacyjnego (z uwzględnieniem inwestycji alternatywnych), wykazuje różnice między inwestowaniem i hazardem oraz przeprowadza symulowaną alokację środków finansowych w wybrane formy oszczędzania i inwestowania; 10) analizuje oferty usług banków oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakresie kont osobistych, kart płatniczych, lokat terminowych, kredytów i pożyczek oraz oferty pozabankowych instytucji pożyczkowych, uwzględniając realną stopę procentową, a także gwarancje depozytów; 11) rozumie zasady bezpieczeństwa i dostrzega zagrożenia przy korzystaniu z systemów elektronicznych związanych z finansami osobistymi, w tym bankowości elektronicznej; 12) dostrzega konieczność wczesnego rozpoczęcia systematycznego oszczędzania i inwestowania środków finansowych na emeryturę i jest świadomy efektów finansowych związanych z procentem składanym dla długiego okresu lokowania środków; 13) charakteryzuje system zabezpieczenia społecznego (ubezpieczenia społeczne i zdrowotne) oraz rodzaje ubezpieczeń (osobowych i majątkowych) według różnych kryteriów i porównuje oferty zakładów ubezpieczeń na przykładzie ubezpieczenia nieruchomości lub pojazdów mechanicznych, ze szczególnym uwzględnieniem relacji zakresów ochrony i sum ubezpieczeń do wysokości składki; 14) charakteryzuje rodzaje papierów wartościowych i objaśnia mechanizm inwestowania w akcje na giełdzie papierów wartościowych na przykładzie Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie; 15) krytycznie analizuje przykładowe umowy produktów finansowych (np. umowy kredytu lub pożyczki, ogólne warunki ubezpieczenia); 16) jest świadomy, że należy korzystać z różnorodnych i wiarygodnych źródeł informacji przed podjęciem decyzji finansowych; 17) ocenia przykłady praktyk i zachowań etycznych oraz nieetycznych na rynku finansowym i formułuje rekomendacje, co zrobić, żeby nie paść ofiarą nieuczciwych praktyk. V. Osoba przedsiębiorcza na rynku pracy: kariera zawodowa, poszukiwanie pracy, rozmowa kwalifikacyjna, autoprezentacja, formułowanie opinii zwrotnej, etyka w pracy.
Uczeń: 1) na podstawie analizy ścieżek kariery znanych ludzi oraz własnych oczekiwań planuje swoją karierę zawodową i wymienia jej etapy w czasie; 2) formułuje własne cele zawodowe zgodnie z zasadą SMART, z zachowaniem równowagi z planami w życiu prywatnym, i opisuje możliwości ich realizacji; 3) opracowuje plan swojej ścieżki edukacyjnej; 4) analizuje swoje kompetencje i zestawia je z zapotrzebowaniem na rynku pracy; 5) analizuje oferty pracy, wskazuje najbardziej i najmniej poszukiwane zawody oraz identyfikuje potencjalne trudności w znalezieniu pracy przez osoby bezrobotne; 6) przygotowuje dokumenty aplikacyjne związane z ubieganiem się o pracę; 7) dokonuje autoprezentacji jako kandydat do pracy i na podstawie konstruktywnej informacji zwrotnej koryguje swoje wystąpienie; 8) rozumie zasady prowadzenia rozmowy kwalifikacyjnej; 9) wymienia podstawowe prawa i obowiązki pracownika (w tym młodocianego) i pracodawcy; 10) na wybranych przykładach wymienia różnice między zatrudnieniem a samozatrudnieniem oraz analizuje ich zalety i wady; 11) identyfikuje konsekwencje nieetycznych zachowań w relacjach pracownik - pracodawca. VI. Przedsiębiorstwo: zarządzanie przedsiębiorstwem, własny biznes i jego otoczenie, finanse przedsiębiorstwa, etyka w biznesie, społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw.
Uczeń: 1) rozumie istotę procesu zarządzania przedsiębiorstwem i dostrzega znaczenie zarządzania w osiąganiu celów przedsiębiorstwa; 2) dyskutuje na tematy związane z prowadzeniem biznesu podczas spotkania z przedsiębiorcą; 3) inspirując się doświadczeniami własnymi i znanych przedsiębiorców oraz bazując na zebranych informacjach z rynku (zachowaniach klientów i konkurentów), znajduje pomysły na własną działalność gospodarczą i ocenia je pod względem innowacyjności; 4) w ramach pracy projektowej przygotowuje w zespole wstępną koncepcję własnego biznesu; 5) ma świadomość znaczenia ochrony własności intelektualnej w prowadzonej działalności; 6) analizuje mikro i makrootoczenie przedsiębiorstwa, identyfikuje mocne i słabe strony oraz szanse i zagrożenia projektowanego przedsiębiorstwa; 7) identyfikuje możliwe źródła finansowania działalności przedsiębiorstw; 8) prognozuje efekty finansowe projektowanego przedsiębiorstwa na podstawie zestawienia planowanych przychodów i kosztów; 9) rozróżnia zachowania etyczne i nieetyczne w biznesie, w tym przejawy korupcji w życiu gospodarczym, oraz rozumie istotę i cele społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; 10) dokonuje prezentacji koncepcji własnego biznesu i na podstawie komunikatów zwrotnych modyfikuje jej elementy.
Warunki i sposób realizacji
Wymagania w zakresie podstawowym podzielono na sześć części: 1) osoba przedsiębiorcza we współczesnym świecie; 2) zarządzanie projektami; 3) gospodarka rynkowa; 4) finanse osobiste; 5) osoba przedsiębiorcza na rynku pracy; 6) przedsiębiorstwo. Każda z sześciu części koncentruje się na innych aspektach przedsiębiorczości i ma na celu kształtowanie i wzmacnianie kompetencji przedsiębiorczych w różnych sferach życia. Kształcenie powinno rozpocząć się od identyfikacji cech osoby przedsiębiorczej i rozpoznania tych cech, które mają szczególne znaczenie w gospodarce rynkowej. Z tego powodu w części pierwszej (osoba przedsiębiorcza we współczesnym świecie) silny akcent położono na identyfikację składowych kompetencji osoby przedsiębiorczej (nie tylko w zakresie wiedzy, lecz przede wszystkim umiejętności i postaw), w tym na kreatywność, komunikację, kooperację i krytyczne myślenie. Istotne jest, aby uczeń potrafił dokonać autodiagnozy swoich kompetencji oraz znaleźć sposoby ich wzmocnienia. W tej części uczniowie między innymi dowiadują się, w jaki sposób skutecznie komunikować się we współdziałaniu z innymi, poznają techniki wpływu i dowiadują się, jak bronić się przed manipulacją, jak skutecznie zarządzać czasem, jakie stosować metody przy podejmowaniu decyzji, jak zbudować zespół i zorganizować jego prace oraz jak wzmacniać kreatywność i pobudzać innowacyjność. Druga część (zarządzanie projektami) pozwala uczniom poznać specyfikę projektów i opanować podstawowe kompetencje związane z ich skutecznym wdrażaniem. Uczniowie, realizując przykładowe projekty, dowiadują się, jakie są etapy projektu i jakie działania muszą podjąć na każdym z etapów, żeby zwiększyć prawdopodobieństwo finalnego sukcesu we własnych przedsięwzięciach biznesowych lub społecznych. Na etapie inicjowania i planowania projektu uczniowie poznają, jak poprawnie zdefiniować cele projektu, jak wyróżnić zadania i określić role w projekcie, a także jak stworzyć prosty harmonogram i budżet projektowy. Na etapie realizowania projektu uwaga uczniów zostaje skupiona na konieczności wprowadzania zmian do wcześniej zaplanowanych prac, natomiast etap zamknięcia ma umożliwić zdobycie kompetencji umiejętnego raportowania, analizowania powstałych problemów i definiowania ryzyk. Wprowadzenie takich zagadnień oraz zdobywanie przez uczniów takich kompetencji w trakcie realizacji przedmiotu biznes i zarządzanie na początkowym etapie nauczania jest istotne, ponieważ stanowią one podstawę do realizowania kolejnych treści w formie projektów, które uczniowie realizują w zespołach. Istotą trzeciej części (gospodarka rynkowa) jest przybliżenie uczniom mechanizmów funkcjonowania gospodarki rynkowej i powiązań między jej podmiotami, a także poznanie przez uczniów roli państwa w procesach gospodarczych. Ma to na celu nabycie przez ucznia umiejętności samodzielnego obserwowania zjawisk zachodzących w gospodarce i wyciągania na tej podstawie wniosków dotyczących własnej przyszłości. W ramach tego obszaru uczniowie wzmacniają swoje kompetencje pozwalające oceniać wpływ podstawowych zjawisk ekonomicznych i dokonywanych wyborów na ich osobistą sytuację (jako konsumentów) oraz sytuację innych podmiotów gospodarczych. Uczniowie zostają również zaznajomieni z prawami konsumenta i instytucjami chroniącymi konsumenta. Celem czwartej części (finanse osobiste) jest przygotowanie uczniów do podejmowania odpowiedzialnych decyzji finansowych ze świadomością przyszłych konsekwencji, w tym związanych z nieodpowiedzialnym zadłużaniem się i niezabezpieczeniem środków finansowych na okres mniejszej aktywności zawodowej. Ten cel jest realizowany przez uświadomienie istnienia różnych postaw ludzi wobec pieniędzy, przyswojenie zasad racjonalnego prowadzenia budżetu gospodarstwa domowego, uświadomienie konieczności oszczędzania, w tym działania związanego z zabezpieczeniem finansowym w przyszłości, uwrażliwienie na ryzyko różnych form inwestowania oraz przez konkretne zalecenia związane z korzystaniem z określonych produktów finansowych i bardziej świadomym egzekwowaniem praw klienta usług finansowych. W piątej części (osoba przedsiębiorcza na rynku pracy) uwaga uczniów koncentruje się na kształtowaniu i wzmacnianiu ich przyszłej pozycji na rynku pracy. W tym celu uczniowie analizują swoje kompetencje i porównują je z oczekiwaniami pracodawców oraz podejmują działania związane ze świadomym planowaniem swojej przyszłości (zarówno zawodowej, jak i edukacyjnej). W ramach realizacji tej części uczniowie rozwijają również kompetencje związane z aktywnym poszukiwaniem pracy. W szóstej części (przedsiębiorstwo) uczniowie samodzielnie analizują zjawiska zachodzące w najbliższym otoczeniu, formułują na ich podstawie pomysły na własny biznes i przygotowują się do planowania własnej działalności gospodarczej z uwzględnieniem aspektów finansowych, etyki i społecznej odpowiedzialności biznesu. Dla realizacji poszczególnych części ważne jest kształtowanie umiejętności wyszukiwania, pozyskiwania, przetwarzania i analizy danych gospodarczych z różnych źródeł i prowadzenia prostych badań rynkowych w celu weryfikacji atrakcyjności pomysłów na przedsięwzięcie biznesowe lub społeczne. W przedmiocie biznes i zarządzanie przeważają wymagania szczegółowe związane z kształtowaniem konkretnych umiejętności i wykorzystywaniem wiedzy w sposób praktyczny. Z tego powodu realizacja powyższych celów i treści wymaga korzystania w procesie kształcenia z nowoczesnych metod nauczania i materiałów edukacyjnych wykorzystujących nowe technologie i narzędzia cyfrowe. Zalecane formy pracy, metody i techniki kształcenia to: 1) praca zespołowa; 2) realizacja zadań metodą projektów; 3) wykorzystanie studiów przypadków biznesowych (case studies); 4) analiza rzeczywistych doświadczeń firm polskich i zagranicznych; 5) symulacje biznesowe; 6) dyskusje; 7) symulacje inwestycyjne; 8) prezentacje pomysłów na przedsięwzięcie biznesowe lub społeczne oraz obrona proponowanych rozwiązań; 9) wizyty studyjne i wywiady z potencjalnymi odbiorcami, przedsiębiorcami, klientami; 10) elementy grywalizacji. Każda z powyższych form, metod i technik powinna służyć odzwierciedlaniu rzeczywistości społeczno-gospodarczej w sposób odpowiadający możliwościom poznawczym uczniów.
Podręcznik dopuszczony przez Ministra Edukacji i Nauki do użytku szkolnego do nauczania biznesu i zarządzania w liceum ogólnokształcącym, technikum i branżowej szkole I stopnia dla uczniów będących absolwentami ośmioletniej szkoły podstawowej.
W wykazie MEiN podręcznikowi "Biznes i zarządzanie. Zakres podstawowy" został nadany numer ewidencyjny 1209/2023.
1. Program nauczania przedmiotu biznes i zarządzanie w zakresie podstawowym dla liceów, techników i branżowych szkół I stopnia" nr EPN/BIZ/1/2023
2. Plan wynikowy przeznaczony dla liceów, techników i branżowych szkół I stopnia
3. Przewodnik projektowy
4. Rozkład materiału Librus (plik Excel)
5. Rozkład materiału Vulcan (plik Excel)
6. Odpowiedzi do zbioru ćwiczeń
7. Odpowiedzi do pytań z podręcznika
8. Sprawdziany
9. Porady do wykonywania ćwiczeń o charakterze twórczym
Warunki otrzymania materiałów dodatkowych znajdą Państwo w tym miejscu.
Część I. Osoba przedsiębiorcza we współczesnym świecie
Rozdział 1. Przedsiębiorczość w gospodarce rynkowej
Rozdział 2. Umiejętności interpersonalne
Rozdział 3. Podejmowanie decyzji
Rozdział 4. Kreatywność i innowacje
Rozdział 5. Zarządzanie sobą i swoim czasem
Część II. Zarządzanie projektami
Rozdział 6. Podstawowe informacje o projekcie
Rozdział 7. Zespół projektowy
Rozdział 8. Realizacja projektu
Część III. Gospodarka rynkowa
Rozdział 9. Mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej
Rozdział 10. Cechy gospodarki rynkowej
Rozdział 11. Podmioty gospodarki rynkowej
Rozdział 12. Konsumenci na rynku
Część IV. Finanse osobiste
Rozdział 13. Pieniądz w gospodarce rynkowej
Rozdział 14. Rynek finansowy
Rozdział 15. Gospodarowanie finansami osobistymi
Rozdział 16. Budżet gospodarstwa domowego
Rozdział 17. Konto osobiste
Rozdział 18. Karty płatnicze
Rozdział 19. Racjonalne korzystanie z kredytów i pożyczek
Rozdział 20. Racjonalne oszczędzanie i inwestowanie
Rozdział 21. Ubezpieczanie siebie i swojego majątku
Rozdział 22. Zabezpieczenie emerytalne
Część V. Rynek pracy
Rozdział 23. Aktywność i kariera zawodowa
Rozdział 24. Poszukiwanie pracy
Rozdział 25. Rozmowa kwalifikacyjna
Rozdział 26. Formy wykonywania pracy
Rozdział 27. Umowa o pracę
Rozdział 28. Podstawowe prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy
Część VI. Przedsiębiorstwo
Rozdział 29. Podstawowe informacje o przedsiębiorstwie
Rozdział 30. Otoczenie przedsiębiorstwa
Rozdział 31. Etyka w biznesie i społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw
Rozdział 32. Własny biznes
Nikt jeszcze nie napisał recenzji do tego produktu. Bądź pierwszy i napisz recenzję.
Tylko zarejestrowani klienci mogą pisać recenzje produktów.
USTAWIENIA PLIKÓW COOKIES
W celu ulepszenia zawartości naszej strony internetowej oraz dostosowania jej do Państwa osobistych preferencji, wykorzystujemy pliki cookies przechowywane na Państwa urządzeniach. Kontrolę nad plikami cookies można uzyskać poprzez ustawienia przeglądarki internetowej.
Są zawsze włączone, ponieważ umożliwiają podstawowe działanie strony. Są to między innymi pliki cookie pozwalające pamiętać użytkownika w ciągu jednej sesji lub, zależnie od wybranych opcji, z sesji na sesję. Ich zadaniem jest umożliwienie działania koszyka i procesu realizacji zamówienia, a także pomoc w rozwiązywaniu problemów z zabezpieczeniami i w przestrzeganiu przepisów.
Pliki cookie funkcjonalne pomagają nam poprawiać efektywność prowadzonych działań marketingowych oraz dostosowywać je do Twoich potrzeb i preferencji np. poprzez zapamiętanie wszelkich wyborów dokonywanych na stronach.
Pliki analityczne cookie pomagają właścicielowi sklepu zrozumieć, w jaki sposób odwiedzający wchodzi w interakcję ze sklepem, poprzez anonimowe zbieranie i raportowanie informacji. Ten rodzaj cookies pozwala nam mierzyć ilość wizyt i zbierać informacje o źródłach ruchu, dzięki czemu możemy poprawić działanie naszej strony.
Pliki cookie reklamowe służą do promowania niektórych usług, artykułów lub wydarzeń. W tym celu możemy wykorzystywać reklamy, które wyświetlają się w innych serwisach internetowych. Celem jest aby wiadomości reklamowe były bardziej trafne oraz dostosowane do Twoich preferencji. Cookies zapobiegają też ponownemu pojawianiu się tych samych reklam. Reklamy te służą wyłącznie do informowania o prowadzonych działaniach naszego sklepu internetowego.
ZATWIERDZAM
Korzystanie z tej witryny oznacza wyrażenie zgody na wykorzystanie plików cookies. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie Polityka cookies.